Over twee dagen is het weer zo ver: het Light Festival gaat van start! Zo’n zes weken lang genieten van de meest bijzondere lichtkunstwerken in winters Amsterdam. Maar wat zijn lichtfestivals precies? Zijn ze alleen maar leuk of hebben deze events ook nog nut? Tijd om in gesprek te gaan met sociaal geograaf Marloes Kollaard, die zich specialiseerde in lichtfestivals.
Wat is een lichtfestival precies?
Daar ging dus een deel van mijn onderzoek over! Het is maar hoe je het wil definiëren. Voor mij is het belangrijk dat een lichtfestival plaatsvindt in de openbare ruimte en het voor iedereen toegankelijk is. Ook vind ik dat lichtkunst één moet zijn met de ruimte waar het wordt gepresenteerd wordt. Je hebt bijvoorbeeld evenementen gehad als China Light Festival die zich presenteren als lichtfestival, maar wiens werken overal neergezet kunnen worden. Daarnaast heb je rond de feestdagen een heel scala aan kaarsjes- en lichtavonden. Dat is wel in de openbare ruimte, maar er komt geen lichtkunst aan te pas.
Waarom wou jij specialiseren in lichtfestivals?
Ik vind de relatie tussen events en steden interessant. Zo heb ik eerder al onderzoek gedaan naar Culturele Hoofdsteden van Europa. Dat is ook een initiatief dat ooit is bedacht om steden een impuls te geven. Hier wou ik weer iets mee en toen kwam ik op lichtfestivals. Daar was nog weinig onderzoek naar gedaan èn ik word zelf gewoon heel blij van gezellige lichtjes. Het is een manier waarop je mensen betrekt, donkere gebieden in de stad activeert en mensen in de winter op straat kunt krijgen. Ik wou graag weten hoe steden hier gebruik van maken.
Wat ben je te weten gekomen?
Omdat er nog niet zoveel vergelijkbaar onderzoek was, moest ik kijken naar de basis. Ik wou weten waarom lichtfestivals überhaupt bestaan, met welke doelen en welke partijen met welke belangen betrokken zijn. Ik verwachtte van tevoren dat de festivals willen inspelen op massatoerisme. Bij mijn grootste case study, Glow in Eindhoven, was dat niet per se zo. Maar natuurlijk geeft het wel een boost aan bezoek van buitenaf. Zo zie je dat het tijdens het lichtfestival in Amsterdam ineens veel aantrekkelijker wordt om in de winter een rondvaart te doen.
Waarom zijn lichtfestivals verder interessant voor steden?
Naast dat het een mooie publiekstrekker is, is zo’n festival aantrekkelijk omdat je bepaalde gebouwen en stadsgebieden letterlijk kan uitlichten. Je kunt bijvoorbeeld terreinen in de stad die niet meer in gebruik zijn openstellen met lichtkunst als “lokkertje” en aan publiek laten zien wat er mogelijk is. Met wat tijdelijke horeca, muziek en entertainment bied je dan een hele nieuwe blik op een “verlaten” terrein. Ook heel interessant voor ondernemers en de creatieve sector! Die worden dan wellicht geïnspireerd om dat gebied verder te ontwikkelen. Natuurlijk creëer je met lichtjes ook saamhorigheid, altijd fijn voor een stad!
Waarom zijn lichtfestivals zo populair bij bezoekers?
De wow factor! Je hebt altijd wel van die hele gave projecten die heel imposant zijn en die je niet vaak ziet. Mijn eigen favoriet is een enorme kubus die ik ooit zag op Glow Next. Die stond op een pikdonker plein en gaf pas licht als je je hand erop legde. Dit was tof, want hoe meer interactie, hoe meer variatie in licht. Weer een mooi voorbeeld van een innovatieve manier om met licht saamhorigheid te creëren. Daarnaast is het leuk dat de route van een lichtfestival een nieuwe blik op de stad geeft.
Over die route: is dat eigenlijk een belangrijk onderdeel?
In het geval van een kort evenement wel. Je moet dan iets aan crowd management doen omdat er veel mensen op af komen. Met een langer durend evenement is het niet per se nodig, maar wel leuk voor de samenhang. Amsterdam Light Festival duurt zes weken, waardoor de opkomst wordt gespreid. Wel heb je daar natuurlijk een vaarroute die zorgt voor verbinding tussen de werken.
Tot slot: heb je nog tips voor iedereen die binnenkort naar een lichtfestival gaat?
Kleed je warm aan en maak er geen haastklusje van. De werken op een lichtfestival zijn vaak maar één keer in Nederland te zien, dus neem goed de tijd om alles in je op te nemen en te genieten.
